Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Nihat Aydın
Varis, venöz dolaşım sisteminin kronik bir hastalığı olup, toplardamarların fonksiyon kaybına bağlı olarak genişlemesi ve kıvrımlı hale gelmesiyle karakterizedir (Callam, 1994). Genellikle alt ekstremitelerde görülür ve kronik venöz yetersizlikle ilişkilidir. Varislerin en önemli komplikasyonlarından biri venöz tromboemboli (VTE), yani toplardamarlarda pıhtı oluşumu riskidir.
Variköz venler, kanın venöz sistemde göllenmesine ve akış hızının azalmasına neden olarak, Virchow üçlüsünün (kan akışında durgunluk, damar duvarında hasar ve hiperkoagülabilite) ilk koşulunu oluşturur (Cushman, 2007). Bu da özellikle derin ven trombozu (DVT) açısından risk teşkil eder. DVT, tedavi edilmediğinde pulmoner emboli gibi hayati riskler doğurabilir.
Epidemiyolojik veriler, variköz venlerin VTE için bağımsız bir risk faktörü olduğunu göstermektedir. Taiwan merkezli büyük ölçekli bir çalışmada, varis hastalarının DVT geliştirme olasılığı varis olmayan bireylere kıyasla belirgin şekilde yüksek bulunmuştur (Chang et al., 2018).
Ancak bu risk her hastada eşit değildir. Uzun süreli immobilite, obezite, ileri yaş, hormonal tedaviler ve genetik yatkınlık gibi faktörler, pıhtı oluşum riskini daha da artırmaktadır (Kakkos et al., 2012).
Varis hastalarının, risk faktörlerine karşı dikkatli olmaları gerekmektedir. Profilaktik önlemler arasında varis çorabı kullanımı, fiziksel aktivitenin artırılması, uzun süreli oturma veya ayakta kalmaktan kaçınma ve düzenli hekim kontrolü yer alır.
Sonuç olarak, varis hastaları için pıhtı riski göz ardı edilemeyecek kadar ciddidir. Bilinçli hasta takibi ve uygun önlemler ile bu risk önemli ölçüde azaltılabilir.
---
Kaynakça:
Callam, M. J. (1994). Epidemiology of varicose veins. British Journal of Surgery, 81(2), 167-173.
Cushman, M. (2007). Epidemiology and risk factors for venous thrombosis. Seminars in Hematology, 44(2), 62–69.
Chang, S. L. et al. (2018). Association between varicose veins and incident venous thromboembolism: A population-based cohort study. JAMA, 319(8), 807–817.
Kakkos, S. K. et al. (2012). European guidelines on chronic venous disorders. International Angiology, 31(4), 207–274.