Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Nihat Aydın
Varis hastalığı, bacaklardaki toplardamarların genişleyip belirgin hâle gelmesiyle ortaya çıkan, estetik kaygıların yanı sıra sağlık açısından da önem taşıyan bir damar problemidir. Genetik yatkınlık, uzun süre ayakta kalmak veya hareketsiz yaşam gibi pek çok faktör varis oluşumunda rol oynar. Ancak kilo alımı, varis hastalığının hem gelişiminde hem de seyrinde önemli bir etkendir.
Fazla kilo, vücudun dolaşım sistemine ek yük bindirir. Özellikle karın bölgesinde biriken yağ dokusu, toplardamarlar üzerinde baskı oluşturarak kanın bacaklardan kalbe geri dönüşünü zorlaştırır. Venöz dönüşün yavaşlaması, bacak toplardamarlarında basıncın artmasına yol açar. Bu durum, damar duvarlarının esnekliğini kaybetmesine ve varislerin oluşmasına zemin hazırlar. Ayrıca, kilo arttıkça vücuttaki inflamasyon düzeyleri yükselir. Bu kronik iltihabi süreç, damarların iç yüzeyini tahriş ederek varis gelişimini hızlandırabilir.
Obezite, yalnızca yeni varislerin ortaya çıkmasına değil, mevcut varislerin şikâyetlerini de ağırlaştırır. Ağırlığın artması, bacaklarda daha fazla yük taşınmasına neden olur. Bunun sonucunda bacaklarda ağrı, dolgunluk hissi, kramp ve şişlik gibi belirtiler daha belirgin hâle gelir. Üstelik fazla kilo, varis tedavisi süreçlerini de zorlaştırabilir. Örneğin, skleroterapi ya da lazer tedavisi gibi yöntemlerin başarısı obez bireylerde daha düşük olabilmektedir.
Öte yandan, kilo kontrolü varis hastalığıyla mücadelede önemli bir koruyucu faktördür. Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme sayesinde hem damar sağlığı korunur hem de damar duvarlarının güçlenmesi desteklenir. Ayrıca düzenli hareket, bacak kaslarının pompa işlevini artırarak kan dolaşımını iyileştirir.
Sonuç olarak, kilo almak varis hastalığı üzerinde doğrudan olumsuz bir etkiye sahiptir. Fazla kilolardan korunmak ya da kilo vermek, yalnızca varislerin oluşumunu engellemekle kalmaz, aynı zamanda mevcut varislerin yarattığı şikâyetleri de azaltır. Bu nedenle sağlıklı kiloda kalmak, varis hastalığı riskini düşürmek için atılacak en önemli adımlardan biridir.
Kaynakça
Eberhardt, R. T., & Raffetto, J. D. (2014). Chronic venous insufficiency. Circulation, 130(4), 333-346. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.113.006898
National Heart, Lung, and Blood Institute. (2022). What Are Varicose Veins? Retrieved from https://www.nhlbi.nih.gov/health/varicose-veins
Türkiye Fleboloji Derneği. (2020). Varis Hastalığı Bilgilendirme Broşürü. İstanbul: TFD Yayınları.
Mayo Clinic. (2021). Varicose veins. Retrieved from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/varicose-veins/symptoms-causes
Criqui, M. H., & Jamosmos, M. (2017). Epidemiology of chronic venous disease. Journal of Vascular Surgery: Venous and Lymphatic Disorders, 5(4), 594-601. doi:10.1016/j.jvsv.2017.05.010
Büyüköztürk, K. (2019). Varis hastalığında risk faktörleri ve korunma yolları. Turkish Journal of Vascular Surgery, 28(3), 112-116.rı.
Sağlık Bakanlığı. (2018). Obezite ve Damar Sağlığı. Ankara: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Yayınla